Overgewicht is een groeiend probleem. De helft van de Nederlanders heeft overgewicht, 14% heeft obesitas. Bij het ontstaan, en in stand houden, van overgewicht en obesitas kunnen meerdere factoren1 een rol spelen. Leefstijl is niet de enige factor die voor (ernstig) overgewicht kan zorgen, maar het is wel de meest voorkomende oorzaak. Iemands leefstijl kan uit balans raken door bijvoorbeeld: onvoldoende slaap, te weinig ontspanning, alcoholgebruik, te weinig bewegen en ongezond eten.
Ten aanzien van voeding blijkt dat het aanbod van ongezonde verleidingen de afgelopen 10 jaar explosief gestegen is. Het aantal fastfoodlocaties is in die periode met maar liefst 20% gestegen. Daar tegenover staat dat er bijna 1200 verswinkels (viszaken, groenteboeren, bakkers) uit het straatbeeld verdwenen zijn het afgelopen decennium2.
De ongezonde verleidingen beperken zich echter niet enkel tot fastfoodlocaties, ook de supermarkten verleiden je tot de aanschaf van ongezond voedsel. Uit onderzoek (2020) van QuestionMark3 bleek 82% van de supermarktaanbiedingen te bestaan uit producten die niet in de Schijf van Vijf staan. Hetgeen haaks staat op de rol die supermarkten zouden bekleden zoals omschreven in het, door het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel ondertekende, Nationaal Preventieakkoord: ‘Supermarkten verleiden consumenten meer producten te kopen die in de Schijf van Vijf horen, onder andere door te communiceren welke producten in de Schijf van Vijf passen.’
Voorzitter van het PON, prof. dr. Liesbeth van Rossum, heeft de overheid eerder dit jaar het dringende advies gegeven om een gezonde leefstijl op te nemen als coronamaatregel4.
Obesitas is namelijk niet alleen een gateway disease naar ruim 200 aandoeningen, waaronder verschillende soorten kanker en hart- en vaatziekten, maar het zorgt ook voor verstoringen van het immuunsysteem. Mensen met meer buikvet zijn tevens gevoeliger voor infecties, ook dit heeft te maken met het immuunsysteem. Hoe meer buikvet, hoe ernstiger het ziekteverloop als iemand besmet raakt met COVID-19; met vaker een opname op de ic of overlijden tot gevolg.
Desondanks wordt er landelijk veel te weinig ingezet op collectieve gezondheidspreventie, en zou hier meer geld naartoe moeten5. Minder dan 1% van het zorgbudget is gericht op collectieve preventie (universeel en selectief). Meer collectieve preventie kan ziekte voorkomen.
Het PON zet zich in om hier landelijk meer aandacht voor te vragen door o.a.: de overheid te adviseren over het beleid van overgewicht en obesitas en extra aandacht voor overgewicht en obesitas in de zorgopleidingen te realiseren. Tevens wordt er een landelijk basismodel ontwikkeld die gemeenten handvatten biedt om zelf een netwerkaanpak overgewicht en obesitas volwassenen op te zetten.
Het PON richt zich op individuele preventie (geïndiceerd en zorggerelateerd) en heeft als visie een Nederland zonder overgewicht en obesitas.
Meer weten over wat het PON doet ten aanzien van het verbeteren van de aanpak van overgewicht en obesitas? Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief.
1. Ga naar https://www.partnerschapovergewicht.nl/stappenplan/ om te zien welke factoren dit zijn.
2. https://pointer.kro-ncrv.nl/zo-is-jouw-eetomgeving-veranderd-in-de-afgelopen-10-jaar
3. https://www.thequestionmark.org/over/superlijst-gezondheid-2020
4. https://www.voedingnu.nl/artikelen/liesbeth-van-rossum-gezonde-levensstijl-moet-coronamaatregel-zijn
5. https://eenvandaag.avrotros.nl/item/corona-maakt-pijnlijk-duidelijk-dat-er-veel-meer-geld-naar-gezondheidspreventie-moet-vindt-hoogleraar-liesbeth-van-rossum/
Dit artikel is geschreven door Sue Rouwkema (communicatiemedewerker Partnerschap Overgewicht Nederland).