| Van 7 – 11 november 2022 is het International Stress Awareness Week. Een week waarbij wereldwijd stilgestaan wordt bij stresspreventie. Als we denken aan gezondheid dan wordt in eerste instantie vaak gedacht aan onze fysieke gezondheid, maar een goede mentale gezondheid is van even groot belang. De mentale gezondheid van een individu kan invloed hebben op diens fysieke gezondheid en vice versa. |
Het is helaas voor velen een financieel moeilijke tijd. ‘Hoe ga ik alle eindjes aan elkaar knopen?!’ Je nek voelt gespannen en je voelt hoofdpijn opkomen (fysiek). Je voelt je moedeloos en gestrest (mentaal).
Ook bij het ontstaan en in stand houden van overgewicht en obesitas kan iemands mentale welzijn – zoals de mate waarin iemand (langdurig) stress ervaart – een rol spelen. Om uit te leggen hoe dit werkt, is het belangrijk om meer inzicht te bieden in het stresshormoon cortisol.
Wat doet cortisol?
Cortisol regelt de bloeddruk, zorgt voor onze vet- en suikerstofwisseling, is belangrijk voor onze stemming en ons geheugen en is ook erg belangrijk voor ons immuunsysteem. Echter, als ons cortisol langdurig te hoog is, dan kan dit al deze zaken ontregelen. Stress kan er via het stresshormoon cortisol voor zorgen dat er gemakkelijk meer buikvet ontstaat en als mensen veel buikvet hebben kan het cortisol ook nog eens extra geactiveerd worden.
Mensen met obesitas hebben vaker chronische pijnklachten (fysieke chronische stress) en krijgen helaas ook nog vaak te maken met stigmatisering, hetgeen depressief en prikkelbaar kan maken (acute/chronische mentale stress). Dit kan er vervolgens voor zorgen dat het cortisol (extra) verhoogd wordt. En als het cortisol langdurig hoog blijft – door acute/chronische mentale/fysieke stress – dan geeft dat trek in hoogcalorische voeding: de snacktrek.
Zo kan er een vicieuze cirkel ontstaan: stress → verhoogd cortisol → snacktrek → gewichtstoename → stress…
Daarnaast zijn er ook nog medicijnen die lijken op het stresshormoon cortisol, waarvan bekend is dat ze vaker worden gebruikt door mensen die obesitas hebben. Corticosteroïden hebben (veelal) een gewichtverhogende bijwerking, waarmee rekening gehouden moet worden in de aanpak van overgewicht en obesitas.
Wat te doen?
Belangrijk is dat er tezamen met een zorgprofessional goed gekeken wordt naar de oorzaken en bijdragende factoren van het overgewicht of de obesitas. Dit kan te maken hebben met (chronische) stress, maar er kunnen ook andere factoren een rol spelen.
Bekijk hier welke factoren een rol kunnen spelen bij het ontstaan en in stand houden van overgewicht en obesitas, en welke acties hierbij ondernomen kunnen worden: https://www.partnerschapovergewicht.nl/stappenplan
Kijk hier naar het webinar ‘Word je van stress dik?’ van prof. dr. Liesbeth van Rossum: https://www.partnerschapovergewicht.nl/pon-media-video/
Ook PON-partner Pharos biedt de zorgprofessional een kennisbank, waarin meerdere handreikingen over o.a. (chronische) stress te vinden zijn: kennisbank Pharos