Groen licht Autoriteit Consument & Markt (ACM) voor het inperken van aanbiedingen voor ongezond voedsel

Eind november 2018 is het Nationaal Preventieakkoord (NPA) ondertekend door 70 partijen. In het NPA zijn afspraken gemaakt die gericht zijn op het verbeteren van de gezondheid van alle Nederlanders. Het akkoord richt zich, naast het terugdringen van problematisch alcoholgebruik en roken, op het terugdringen van overgewicht en obesitas.

Op dit moment heeft 50% van de Nederlanders overgewicht, 14 à 15% heeft obesitas (ernstig overgewicht). Ernstig overgewicht kan leiden tot meer dan 200 ziekten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes, depressie en meerdere vormen van kanker. Binnen de gezondheidszorg is (ernstig) overgewicht zelfs een van de duurste kostenposten.
Als er geen actie ondernomen wordt, dan is de verwachting dat in 2040 ongeveer 62% van de Nederlanders overgewicht zal hebben.

Het streven, zoals opgenomen in het NPA, is om in 2040 een daling gerealiseerd te hebben ten aanzien van het percentage van volwassenen met overgewicht (naar 38% of lager) en ten aanzien van volwassenen met obesitas (naar 7,1% of lager).
Een van de ambities om dit te bewerkstelligen is: ‘Alle inwoners van Nederland eten en drinken op een wijze die bijdraagt aan een gezond gewicht en een gezond voedingspatroon‘, hierbij wordt onder andere de Schijf van Vijf als leidraad genomen.
De rol die supermarkten hier volgens het NPA in zouden moeten nemen is:
‘Supermarkten verleiden consumenten meer producten te kopen die in de Schijf van Vijf horen onder andere door te communiceren welke producten in de Schijf van Vijf passen.’
Dit sluit nauw aan bij de motie die Kamerleden Dik-Faber en Sazias op 1 februari 2021 indienden. In deze motie wordt de regering verzocht om supermarkten aan te spreken op hun verantwoordelijkheid en afspraken met hen te maken dat 80% van de reclames van supermarkten voor producten uit de Schijf van Vijf is. Deze motie is met een meerderheid van de stemmen aangenomen.

Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), die als brancheorganisatie de belangen van de supermarkten behartigt, is een van de 70 partijen die het NPA in 2018 ondertekend hebben.
Supermarkten kunnen bijdragen aan het terugdringen van overgewicht en obesitas door het inperken van aanbiedingen voor ongezonde voeding en simultaan meer aandacht te besteden aan het promoten van gezonde voeding.
Uit onderzoek van Questionmark (2020) bleek echter dat 82% van de aanbiedingen – in de reclamefolders van supermarkten – gericht was op ongezonde voeding. Dit staat haaks op het verleiden van consumenten om meer producten te kopen die in de Schijf van Vijf horen.

De ACM heeft onlangs bij het onderzoeksplatform Pointer aangegeven dat de hoeveelheid ongezonde aanbiedingen in reclamefolders verminderd kunnen worden door supermarkten.
Met deze langverwachte uitspraak van de ACM kan demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) hierover in gesprek gaan met het CBL.
Eind oktober 2021 zal dhr. Blokhuis aan de Tweede Kamer terugrapporteren hoe het met de uitvoering van de motie gaat.

 

Dit artikel is geschreven door Sue Rouwkema (projectsecretaresse en communicatiemedewerker van het Partnerschap Overgewicht Nederland).