Persoonsgerichte zorg obesitas

Prof. dr. Jane Murray Cramm heeft op vrijdag 4 maart haar oratie ‘Persoonsgerichte Zorg voor Kwetsbare Groepen’ uitgesproken aan de Erasmus School of Health in Rotterdam. Ter ere van de oratie werd een symposium over persoonsgerichte zorg georganiseerd met diverse sprekers. Er was ook aandacht voor de persoonsgerichte zorg voor mensen met obesitas. Dit artikel is een samenvatting van de belangrijkste bevindingen tijdens het evenement.

Bredere welzijnsbehoeften

Persoonsgerichte zorg verlegt de focus van het enkel aanpakken van symptomen en ziekte naar de bredere welzijnsbehoeften van individuen en gemeenschappen, vertelt Cramm tijdens haar rede. Een dergelijke aanpak vereist aandacht voor fysiek, sociaal en mentaal welzijn. Cramm licht de acht dimensies van persoonsgerichte zorg toe:

1. respect voor de voorkeuren van patiënten;
2. het verstrekken van informatie en voorlichting;
3. toegang tot zorg;
4. aandacht voor lichamelijk comfort;
5. emotionele ondersteuning;
6. betrokkenheid van familie en vrienden;
7. de coördinatie van zorg;
8. continuïteit en transitie.

Complexe aanpak

Het daadwerkelijk centraal stellen van de behoeften van patiënten wordt in de praktijk nog te weinig toegepast, aldus Cramm. Veel organisaties en professionals worstelen met hoe zij persoonsgerichte zorg moeten vormgeven, vooral voor de meest kwetsbare groepen. Om complexe problemen op te lossen zijn vaak complexe aanpakken nodig die veel verder gaan dan de huidige zorg, stelt Cramm verder. Als voorbeeld noemt ze de Proeftuin Gezond Gewicht, een samenwerkingsverband tussen het PON, het Erasmus MC en de gemeente Rotterdam, gericht op het verbinden van het medische met het sociale domein. Ook bij obesitas is vaak sprake van problematiek in verschillende domeinen, aldus Cramm.

Zorg op maat belangrijk bij obesitas

Tijdens het symposium met als centraal thema ‘Hoe kunnen we zorg echt persoonsgericht maken vanuit patiëntenperspectief’ vertelt promovenda Paige Crompvoets over haar onderzoek naar persoonsgerichte zorg voor mensen met obesitas. Crompvoets opent met het belang van zorg op maat. Bij obesitas hebben we vaak te maken met een combinatie van factoren. Voor effectieve zorg is het belangrijk om al deze factoren in kaart te brengen en de zorg af te stemmen op de situatie van het individu. In de praktijk zien we dat dit vaak nog niet het geval is, aldus Crompvoets. Het PON onderschrijft deze problematiek en heeft recent een animatiefilmpje gelanceerd dat de complexiteit en de verschillende factoren duidelijk in kaart brengt om de complexiteit van de aanpak in beeld te brengen.

Verschillende perspectieven

In haar onderzoek gaat Crompvoets het gesprek aan met mensen met obesitas over de aspecten van zorg en ondersteuning die het meest belangrijk voor hen zijn. Vanuit de patiënt zijn verschillende perspectieven naar voren gekomen. Sommige patiënten vinden respect voor voorkeuren en emotionele ondersteuning het meest belangrijk, anderen hebben vooral behoefte aan een goede uitwisseling van informatie. Deze verschillen benadrukken de noodzaak om de zorg aan te passen op het individu en bevestigen tegelijkertijd de uitdaging waar wij voor staan als het gaat om het in de praktijk brengen van persoonsgerichte zorg, aldus Crompvoets. De proeftuinen die momenteel in Rotterdam worden uitgerold in samenwerking met het PON zijn een interessante case study voor haar onderzoek.

Bekijk het grotere geheel

Dan is het woord aan Jacqueline. Zij is één van de personen met wie Crompvoets heeft gesproken in het kader van haar onderzoek. Soms lijkt het alsof je extra je best moet doen om gezien te worden, vertelt Jacqueline. Er hangt immers een vooroordeel aan mensen die een wat grotere maat hebben. Bij persoonsgerichte zorg denkt Jacqueline aan iemand die haar belangen kan bewaken, zoals een casemanager. Aandacht voor het grotere geheel is nodig, stelt Jacqueline. Haar advies voor alle (zorg)professionals: kijk eens verder. De oorzaak van (ernstig) overgewicht kan bij iedereen ergens anders liggen.

Netwerkaanpak & persoonsgerichte zorg

Zorgprofessionals die bij patiënten naar het grotere geheel willen kijken, kunnen een overzicht van mogelijke oorzaken en bijdragende of in stand houdende factoren van (ernstig) overgewicht hier vinden.

Het PON werkt aan de complexe aanpak van (ernstig) overgewicht door het opzetten en uitrollen van een landelijk basismodel netwerkaanpak waarin een gestructureerde samenwerking tussen het medisch en sociaal domein wordt opgezet. Aandacht voor persoonsgerichte zorg wordt daarin meegenomen, onder andere in de vorm van een Centrale Zorgcoördinator die het belang van de patiënt voorop stelt. Bekijk het animatiefilmpje voor een duidelijke uitleg over de complexiteit van (ernstig) overgewicht hier.